Toen en nu
De geschiedenis van de vrijheid van onderwijs is anders verlopen dan velen denken. Al ruim voor 1917 ontvingen bijzondere scholen geld van de overheid.
1848
In de nieuwe Grondwet wordt het recht op vrijheid van onderwijs vastgelegd. Het zwaartepunt blijft liggen bij de door de overheid bekostigde openbare scholen.
De Grondwet 1848 was het geesteskind van de liberaal J.R. Thorbecke. In artikel 194 wordt gesproken over het onderwijs. "Het openbaar onderwijs is een voorwerp van aanhoudende zorg der Regering. De inrichting van het openbaar onderwijs wordt, met eerbiediging van ieders godsdienstige begrippen, door de wet geregeld. Er wordt overal in het Rijk van overheidswege voldoende openbaar lager onderwijs gegeven.
Het geven van onderwijs is vrij, behoudens het toezigt der overheid, en bovendien, voor zover het middelbaar en lager onderwijs betreft, behoudens het onderzoek naar de bekwaamheid en zedelijkheid des onderwijzers; het een en ander door de wet te regelen."