Wat mogen reformatorische scholen van ouders vragen?

16 november 2020

Na eerst de ruimte voor identiteitsverklaringen op reformatorische scholen verdedigd te hebben, draait minister Arie Slob (ChristenUnie) bij. Hij vindt dat scholen geen verklaring mogen vragen van ouders waarin staat dat zij afstand nemen van homoseksualiteit. 'Dat is een brug te ver', aldus de minister. Een dergelijke verklaring functioneert al enkele jaren niet meer in het reformatorisch onderwijs.

De ophef over de uitspraken van Slob ontstond maandag 9 november tijdens een debat over burgerschapsonderwijs met de Tweede Kamer. In Trouw stond  een interview met twee jonge homoseksuelen, wier ouders op hun reformatorische school een intentieverklaring tegen een homoseksuele levensstijl moesten ondertekenen. In reactie daarop stelde Slob in eerste instantie dat zo'n verklaring onder de vrijheid van onderwijs valt en dus moet kunnen. Meerdere partijen zijn erover verontwaardigd dat scholen leerlingen kunnen weigeren als de ouders de intentieverklaring niet ondertekenen en willen dat scholen daarmee stoppen. Slob zegt een motie die daartoe oproept niet te kunnen uitvoeren, omdat dat een grondwetswijziging vraagt.

De minister nuanceerde zijn uitspraak op dinsdag 10 november door te zeggen dat hij niet vindt dat scholen een verklaring moeten vragen van ouders waarin staat dat zij afstand nemen van homoseksualiteit. Hij laat onderzoek doen naar de verklaringen. Slob wil weten wat er exact in de verklaringen staat die op sommige reformatorische scholen zou worden gevraagd. Daarnaast heeft het Openbaar Ministerie een onderzoek ingesteld of Slobs uitspraken strafbaar waren.

Spanning
De minister gaf in het debat toe dat er spanning is tussen verschillende grondrechten, zoals de vrijheid van onderwijs en het verbod op discriminatie. Dinsdag stelt de minister dat iedere leerling veilig uit de kast moet komen, maar dat scholen tegelijkertijd 'de vrijheid hebben om opvattingen te hebben over relaties tussen mannen en vrouwen'. 'Dat zijn botsende grondrechten. En ik snap dat daar discussie over is.' Volgens Slob bestaat er geen 'hiërarchie' tussen de verschillende grondrechten.

Volgens Lisa Westerveld (GroenLinks) is het een paradox, zei ze tijdens het debat: 'ongeremde vrijheid kan leiden tot onvrijheid'. D66-er Paul van Meenen vindt dat er al gediscrimineerd wordt op scholen die ouders vragen een identiteitsverklaring te ondertekenen, nog voordat de leerling binnen is. 'Iedereen heeft recht op eigen waarden, maar niet op eigen wetten.'

Polariserende discussie
"Geloofsgemeenschappen zijn minderheden geworden", zegt Paul Zoontjens, hoogleraar onderwijsrecht in Tilburg. "De vraag is hoe wij omgaan met de rechten voor minderheden. Slob heeft de vrijheid van onderwijs voor refoscholen eerst willen verdedigen en dat schuurt als je ziet dat moslims volgens diezelfde Grondwet hun overtuigingen moeten overwinnen." Volgens Zoontjes zou de regering meer aandacht moeten geven aan de begrenzing van de grondrechten.

Scholen met religieuze grondslagen kunnen ideeën hebben waar de meerderheid in het publieke debat moeite mee heeft. Rutger Claassen, hoogleraar politieke filosofie in Utrecht: "Als je dat dan als christelijke partij verdedigt en tegelijkertijd die gevoeligheden bij andere geloofsgemeenschappen niet genoeg erkent, dan dreigt het verwijt dat je met twee maten meet. De minister moet uit die gevarenzone blijven. In dit geval heeft hij ervoor gekozen zijn standpunt bij te stellen. Dit laat wel zien dat een meer fundamenteel kader nodig is, waarmee we bepalen welke afwijkende meningen uit religieuze kring wel verenigbaar zijn met de Grondwet en welke niet."

Oud document
Uit onderzoek van het RD blijkt dat in de discussie in de Tweede Kamer gesproken werd over een document dat sinds 2017 niet meer gebruikt wordt. Alle scholen voor reformatorisch voortgezet onderwijs gebruiken voor de verwoording van hun identiteit een identiteitsprofiel dat in 2018 is opgesteld door de Vereniging Gereformeerd Schoolonderwijs (VGS). Homoseksualiteit wordt bij de bespreking van het zevende gebod niet expliciet afgewezen. Wel wordt duidelijk gemaakt wat de Bijbelse visie op seksualiteit is. "Seksualiteit heeft in de Bijbel te maken met het vormen van een onverbrekelijke verbintenis in een huwelijk tussen één man en één vrouw, en krijgt in het licht hiervan een plaats. Daarbij zijn de Bijbelse voorschriften bindend voor het seksuele leven. Deze seksuele moraal betekent dat de huwelijksrelatie geëerbiedigd wordt."

Ook wordt er gewezen op het feit dat de ander respectvol en zuiver benaderd moet worden en dat seksueel getinte grappen en intimidatie bestreden moeten worden.

Bronnen:

> Terug naar het nieuwsoverzicht <