Minister worstelt met identiteitsverklaringen scholen

31 maart 2023

Onderwijsminister Dennis Wiersma heeft in de beantwoording van Kamervragen zich kritisch geuit over scholen met een identiteitsverklaring. Hij schrijft het niet wenselijk te vinden hoe reformatorische scholen zich uitdrukken over huwelijk en seksualiteit. Daarbij wordt specifiek gewezen naar het Gomarus College in het noorden van het land; dat is géén reformatorische school. Nieuwe vragen leiden tot rectificatie, maar de minister maakt geen excuses.

De kamerleden Habtamu de Hoop (PvdA), Lisa Westerveld (GroenLinks) en Peter Kwint (SP) stelden vorig jaar zomer kamervragen naar aanleiding van een uitzending van KRO-NCRV Pointer over "religieuze strijd tegen homoseksualiteit". Ze verwijzen in hun vragen naar een identiteitsdocument van het Gomarus College in het noorden van het land en verwarren deze school met het Gomarus College dat vestigingen in Gorinchem en Zaltbomel heeft. De laatste is een reformatorische scholengemeenschap, de eerste niet.

In de kamervragen wordt een gedeelte uit de identiteitsverklaring van de noordelijke scholen geciteerd. "Omdat we beseffen dat ons veel vergeven is en moet worden, willen we aan de ene kant mild zijn tegenover leerlingen / studenten en collega's. Tegelijk brengt de realiteit van het kwaad ons ertoe grenzen te stellen en tegen te gaan wat verkeerd is. (..) In een klimaat waarin geleefd wordt uit genadebesef, wordt kwaad kwaad genoemd en is altijd plaats voor vergeving. Deze houding verwachten wij van iedereen in de gemeenschap van onze scholen". Een woordvoerder van het Gomarus College laat weten dat het gedeelte over zonden gaat: "Iedereen is zondig. Maar homoseksualiteit zien wij niet als zonde. We leggen onze christelijke drijfveren uit, maar het is niet de bedoeling dat het op deze manier wordt geïnterpreteerd."

Ondanks de onjuiste context gaat de minister wel in op de inhoud van de vragen. Enerzijds stelt de minister dat het niet wettelijk verboden is dat scholen vragen om ondertekening van een identiteitsverklaring en ook dat het scholen vrij staat om, naast objectief informeren over de Nederlandse samenleving, normen, waarden en regels, een specifieke visie te geven op bijvoorbeeld het huwelijk. Anderzijds schrijft de minister ook: "Ik vind het niet wenselijk dat scholen zich op deze wijze uitdrukken en toelating voorwaardelijk maken op het ondertekenen van zo'n verklaring. Hier schuren het recht op vrije meningsuiting en het recht op onderwijsvrijheid met het recht op gelijke behandeling."

Identiteitsverklaringen
Als laatste vroegen de vragenstellers waarom identiteitsverklaringen nog niet verboden zijn; hier vroeg de Kamer twee jaar geleden in een motie al om. De minister: "De wijze waarop een school zijn identiteit uitdraagt mag nooit een inbreuk vormen op de basiswaarden van onze democratische rechtsstaat. (...) Het afwijzen of veroordelen van leerlingen op basis van seksuele gerichtheid, genderidentiteit, genderexpressie of geslachtskenmerken (en het daarnaar leven) is wat mij betreft onacceptabel. Ook in identiteitsverklaringen is daarvoor geen ruimte."

In de antwoorden op de vragen van PvdA, SP en GroenLinks liet Wiersma weten dat hij tegenstander is van identiteitsverklaringen en dat hij aan het onderzoeken is op welke manier (bepaalde vormen van) identiteitsverklaringen verboden kunnen worden.

Nieuwe vragen
Dat de vragenstellers en de minister dingen combineren die los van elkaar staan schiet andere kamerleden in het verkeerde keelgat. Het lijkt alsof nu het Gomarus College in het noorden van het land door de bewindspersoon vals wordt beschuldigd. Nico Drost (ChristenUnie), Roelof Bisschop (SGP), René Peters (CDA), Caroline van der Plas (BBB), Harm Beertema (PVV) en Nicki Pouw-Verweij (JA21) vragen in nieuwe vragen aan de minister of hij de volledige identiteitsverklaring van de scholengemeenschap in het noorden van het land wel heeft gelezen. Dan was hij namelijk tot de conclusie gekomen dat het gedeelte over "het kwaad en het tegengaan van het kwaad nadrukkelijk niet over seksuele oriëntatie van jongeren gaat." Impliciet stellen de Kamerleden dat de minister niet zorgvuldig gehandeld heeft. Ook merken zij op dat in de eerdere Kamervragen een gedeelte uit de identiteitsverklaring van het Gomarus College "onjuist gekoppeld is aan opvattingen over het huwelijk, gelijke behandeling voor iedereen, de seksuele oriëntatie van jongeren en een veilig schoolklimaat".

Excuses
De Kamerleden van CU, SGP, CDA, BBB, PVV en JA21 vragen de minister om rectificatie en excuus. Zij gaan ook in op de aankondiging van maatregelen tegen identiteitsverklaringen: "Bent u het ermee eens dat de toetssteen voor een identiteitsverklaring de Grondwet is, met daarin zorgvuldig verwoorde en omkaderde rechten en vrijheden, en niet een naar politiek inzicht in te kleuren vaag begrip als 'basiswaarden van de rechtstaat'? Bent u het in dat licht ermee eens dat scholen een verklaring mogen laten ondertekenen, mits het binnen de grenzen van de grondwet en de Algemene wet gelijke behandeling blijft?"

CU-Kamerlid Nico Drost heeft de Kamervragen op Twitter gedeeld en geeft daarbij als toelichting: "Een school schrijft over haar christelijke identiteit, over kwaad en vergeving. De minister zegt daarover dat hij 'het niet wenselijk vindt dat scholen zich op deze wijze uitdrukken'. Hier gaat iets faliekant mis."

Snel antwoord
Minister Wiersma heeft, anders dan de eerste serie vragen, de nieuwe vragen snel beantwoord. Al donderdagavond stuurde hij een brief naar de Tweede Kamer waarin hij erkent dat hij ernaast zat. "De gewekte suggestie dat de school homoseksualiteit afkeurt, wil ik dus graag wegnemen", aldus Wiersma. Maar excuses biedt de bewindsman niet aan.

Bronnen:

> Terug naar het nieuwsoverzicht <