Nieuwsbrief 29 juni 2023
"Komend catechisatieseizoen s.v.p. per groep een stoel extra neerzetten." Mooi natuurlijk, zo'n verzoek vanuit de kerkenraad aan de koster. Ten minste, als die zitplaats bedoeld is voor een afgedwaalde jongere die op zijn schreden terugkeert en alsnog besluit om kerkelijk onderwijs te volgen.
Maar wat het kabinet betreft, is die plek bedoeld voor een onderwijsinspecteur. Zodat die kan checken of de catechiseermeester geen staatsonwelgevallige boodschappen overdraagt aan de meiden en jongens voor hem.
Toegegeven, deze voorstelling van zaken is wellicht wat absurdistisch. Toch rijst dit beeld - dat we eerder associëren met totalitaire regimes als de voormalige Sovjet-Unie en China dan met een democratische rechtstaat als Nederland - onwillekeurig op bij het lezen van nieuwsberichten over strenger toezicht op zondagsscholen (ND, 27 mei).
Het kabinet wil namelijk regelen dat de inspectie kan ingrijpen als er op informele scholen (zoals islamitische weekendscholen, maar ook bij de catechisatie of de scouting) wordt aangezet tot haat, discriminatie of geweld. Minister Wiersma (Onderwijs) presenteerde eind mei de hoofdlijnen van een wet om 'op basis van signalen mogelijke misstanden eerder te onderzoeken en daar waar nodig in te grijpen'. Daarmee voert hij het regeerakkoord uit. Daarin staat: 'We grijpen sneller in bij (informele)onderwijsinstellingen en hun vertegenwoordigers die anti-integratief, antidemocratisch of anti-rechtsstatelijk opereren.'
Als VGS en VBSO zitten we hier, samen met andere (kerkelijke) organisaties, natuurlijk bovenop. Dit raakt namelijk niet alleen de vrijheid van onderwijs, maar ook de vrijheid van godsdienst. Uiterste terughoudendheid is hierbij voor de overheid geboden: je moet er toch niet aan denken dat Den Haag voortaan bepaalt wat in een catechisatieles of -methode wel of niet door de beugel kan.
Minister Wiersma bezwoer in zijn Kamerbrief over informeel onderwijs van 24 mei dat het 'mogelijk is en blijft om orthodox-religieuze visies over te dragen in het informeel onderwijs' - tegelijk voelt iedereen wel aan dat juist dáár de aandacht van de inspectie naar zal uitgaan. Minderheidsstandpunten over bijvoorbeeld de verhouding man-vrouw of huwelijk en scheppingsorde worden door de meerderheid namelijk nogal eens als discriminatoir beschouwd.
Niemand ontkent dat het kan voorkomen dat ergens in een achterkamertje of bovenzaaltje kinderen worden opgezet tegen de samenleving. Hoe groot dat probleem werkelijk is, weet echter niemand. Om dan met een kanon op een mug te schieten, is sowieso onverstandig.
Volstrekt onzeker is bovendien of inspectietoezicht dergelijke misstanden afdoende aan het licht brengt en oplost. De Onderwijsinspectie zelf betwijfelt dat ten zeerste. 'Wij zijn de politie niet', klinkt het daar. En de inspectie heeft er totaal geen zin in om 'scheidsrechter' te worden in 'morele discussies in kerkelijke, politieke en maatschappelijke sfeer.'
Het plotselinge aftreden van minister Wiersma betekent overigens allerminst dat zijn wetsvoorstel nu van de baan is. De behandeling ervan wordt door zijn plaatsvervanger gewoon voortgezet. Dat zal trouwens nog een hele kluif worden: de vaste Kamercommissie voor onderwijs van de Tweede Kamer heeft maar liefst 338 (!) schriftelijke vragen gesteld over de plannen; daar kwamen er nog 128 bij van de fractie van DENK.
De overheid bemoeit zich overigens niet alleen met informeel onderwijs. De Eerste Kamer nam onlangs ook een wet aan waardoor de minister eerder kan ingrijpen op gewone scholen (ND en RD, 7 juni). Is het louter kommer en kwel als het over onderwijsvrijheid gaat? Gelukkig niet. Inspirerend om te lezen is bijvoorbeeld het pleidooi van dr. Roel Kuiper om van burgerschapsonderwijs de kern van christelijk onderwijs te maken (ND, 26 mei). En dat de onderwijsvrijheid springlevend is, blijkt bijvoorbeeld uit het bericht (ND, 8 juni) dat er 31 nieuwe scholen bij komen. Laten we onze zegeningen blijven tellen. Namens mijn collega's bij VGS en VBSO wens ik u allemaal een goede zomervakantie.
Met vriendelijke groet,
Kees de Groot (VGS)
k.degroot@vgs.nl
Middels deze nieuwsbrief houden we u op de hoogte van de ontwikkelingen omtrent de vrijheid van onderwijs. Suggesties voor de nieuwsbrief zijn welkom. Uw reactie kunt u sturen naar p.vaneijk@vgs.nl of gbogaard@vbso.nu.
- Synode: Zorg over personeelstekorten
Reformatorisch Dagblad (Redactie kerk) | 08 jun 2023 13:30
BARNEVELD. De synode van de Oud Gereformeerde Gemeenten in Nederland (OGGiN) is bezorgd over het personeelstekort op reformatorisch scholen en in reformatorische zorginstellingen, met name bij gehandicaptenorganisatie Adullam. Dat sprak de synode... - Minister geeft groen licht voor start van 31 nieuwe scholen
Nederlands Dagblad (Hans-Lukas Zuurman nd.nl/nederland beeld anp ...) | 08 jun 2023 01:27
Den Haag Onderwijsminister Dennis Wiersma geeft groen licht voor de start van 31 nieuwe basisscholen en scholen voor voortgezet onderwijs. Hun deuren mogen openen in augustus 2024. Amersfoort krijgt een islamitische mavo, Meppel een christelijke... - Regie pakken over het onderwijs? Was het maar zo simpel
Trouw.nl (Marlies Honingh, Lars Stevenson) | 07 jun 2023 22:00
Haagse stoere praat doet geen recht aan de complexiteit in het onderwijs, betogen Marlies Honingh, universitair hoofddocent bij de vakgroep bestuurskunde van de Radboud Universiteit en Lars Stevenson, promovendus aldaar. Met het gebruik van krachttermen... - "Laat Nederland vrijheid van onderwijs exporteren in EU"
Reformatorisch Dagblad (Evert van Vlastuin, CNE.news) | 07 jun 2023 13:36
Zou het Nederlandse onderwijsmodel een goed exportartikel zijn? In veel landen zouden christenen geïnteresseerd zijn in dezelfde vrijheid en financiering. In het zogeheten Brussels Beraad bleef een groep leiders van christelijke scholen uit Europa... - Sneller ingrijpen bij misstand op school
Reformatorisch Dagblad (Redactie politiek) | 07 jun 2023 13:36
DEN HAAG. Minister Wiersma voor Primair en Voortgezet Onderwijs krijgt vanaf komend schooljaar meer mogelijkheden om in te grijpen bij ernstige misstanden op scholen. De Eerste Kamer ging dinsdag akkoord met het wetsvoorstel Uitbreiding bestuurlijk... - Steun senaat voor 'afgezwakte wet' aanpak scholen
Nederlands Dagblad (Gerard Beverdam nd.nl/politiek) | 07 jun 2023 01:21
Den Haag Bij scholen die niet veilig zijn voor alle leerlingen of die hun burgerschapsonderwijs verwaarlozen, kan de minister voortaan sneller ingrijpen. Dat kan alleen als de misstanden op die scholen ernstig genoeg zijn. Het kan hierbij... - Refoscholen gaan samen lerarentekort aanpakken
Reformatorisch Dagblad (Gerard Vroegindeweij) | 31 mei 2023 13:35
Het reformatorisch onderwijs wil experimenteren met een aantal onorthodoxe maatregelen om het lerarentekort terug te dringen. Die moeten leiden tot minder lesuitval en meer onderwijsgevenden. Het lerarentekort vormt ook in het reformatorisch onderwijs... - Strenger toezicht op zondagsscholen blijkt een hobbelig pad
Nederlands Dagblad (Ilse Brandemann nd.nl/politiek) | 27 mei 2023 01:27
Den Haag Onderwijsminister Dennis Wiersma heeft nog een lange weg te gaan als het gaat om zijn wet die gaat over strenger toezicht op informele scholen. De onderwijsinspectie heeft bezwaren. Vorig jaar november kondigde VVD-minister Dennis Wiersma... - Maak burgerschap tot kern van christelijk onderwijs
Nederlands Dagblad (Roel Kuiper beeld anp / Werry Crone) | 26 mei 2023 01:31
Burgerschapsonderwijs is een 'vette' kans voor christelijke scholen. Roel Kuiper ziet het als een invulling van de naastenliefde: je ondanks die verschillen inzetten voor de samenleving. Deze week is het de 'Week van Burgerschap'. Aan scholen is... - VGS lanceert "Onderwijs van Waarde"
Reformatorisch Dagblad (Redactie onderwijs) | 24 mei 2023 13:34
RIDDERKERK. De Vereniging voor Gereformeerd Schoolonderwijs (VGS) gaat onder de vlag "Onderwijs van Waarde" verhalen delen, materialen maken en evenementen organiseren voor het christelijk-reformatorisch onderwijs. Het initiatief werd woensdagmiddag...
Oudere nieuwsbrieven
Over het onderwijs worden regelmatig kreten uitgestort als: "Kansengelijkheid moet via het onderwijs worden aangepakt" of "Het onderwijs is de grote gelijkmaker". Dit duidt op torenhoge verwachtingen. Tegelijkertijd zien we dalende resultaten en personeelstekorten. Is het onderwijs over-spannen? Een belangrijke factor die het onderwijs onder druk zet, is de beheersingsmentaliteit. De ... Lees verder>>>
Als het over onderwijsvrijheid gaat, zien we twee verschillende trends in de politiek. Eén is de toegenomen beheersingsdrang. De huidige minister (gesteund door de Kamer) bedenkt stevige maatregelenpakketten om problemen te lijf te gaan, zoals kansenongelijkheid (zie de column in Volkskrant 15-mrt hierover) en lerarentekort, maar ook de vrees voor slecht kwaliteitsmanagement op een enkele s... Lees verder>>>
Het onderwijs heeft te maken met een lerarentekort, dat zal u niet zijn ontgaan. Gerdien Lassche en Jan Schreuders noemden (RD 11-jan) het zelfs de 'allergrootste bedreiging' voor het christelijk-reformatorisch onderwijs. Want: 'Wie gaat dat christelijk-reformatorisch onderwijs geven?' Niet-bevoegde 'professionals' misschien? Die oplossing werd aangedragen (Het Parool 30-jan... Lees verder>>>
Kansengelijkheid - bijna dertig keer viel die term tijdens het debat op 23 en 24 november over de Onderwijsbegroting voor 2023. En nog veel meer woorden wijdden politici toen aan zaken die met dat onderwerp te maken hebben, zoals de rijke schooldag en brede of verlengde brugklassen. Ook in andere Kamerdebatten komt kansengelijkheid vaak terug; buiten Den Haag is het even... Lees verder>>>
Op Prinsjesdag presenteerde de regering de voornemens voor het jaar 2023. Het kabinet wil ook komend jaar weer miljarden investeren in de vorming en opleiding van onze kinderen en jongeren. VGS en VBSO reageerden vorige week op de Rijksbegroting. In deze nieuwsbrief staan wij uitgebreider stil bij de vraag waar het onderwijs in 2023 mee gediend is. De droom van VGS en VBSO is da... Lees verder>>>
Om met het goede nieuws te beginnen: op 23 mei werd het herstelonderzoek naar de Gomarus gepubliceerd door de inspectie. Hierin werd geconcludeerd dat '...het bestuur aan de herstelopdrachten heeft voldaan.' In datzelfde onderzoek werd de eind 2021 vernieuwde Visienota sociale veiligheid en seksuele diversiteit van de VGS aangehaald. De inspectie verklaarde hierover: "Er is geen strijdigheid tusse... Lees verder>>>
Burgerschapsonderwijs - dat thema is al tijden niet weg te slaan uit de kolommen met onderwijsberichtgeving. En daar komt deze nieuwsbrief nog eens bovenop. Want die gaat er óók over. Daar is namelijk alle aanleiding toe: drie actualiteiten onderstrepen dat: De presentatie van de Staat van het onderwijs 2022 door de Onderwijsinspectie; De publicatie van een ... Lees verder>>>
Reformatorische scholen zijn er vanwege de noodzaak, die we als gezinnen, kerken en scholen zien, om ons in te spannen voor Bijbelse vorming van onze kinderen. Open of gesloten? Uit welke gezinnen laten we dan kinderen toe op school? Is het van belang dat de ouders de grondslag ook uit overtuiging onderschrijven? Of kunnen er ook andere kinderen worden toegelaten? Dit dan op voorwaarde... Lees verder>>>
Het is inmiddels anderhalf jaar geleden dat de VGS de Nieuwsbrief Vrijheid van Onderwijs voor het laatst heeft verzonden. Het is niet zo dat er in de tussentijd niets is gebeurd, integendeel. Gezien de urgentie van het onderwerp en de spanningsvolle tijd waarin we leven, vinden we het nodig om het onderwijsveld op de hoogte te houden van de actualiteiten rondom artikel 23. Samen met de VBSO bren... Lees verder>>>