Denominaties zijn uit de tijd!

Dennis Bode (VOO) - afkomstig uit: School, magazine voor het openbaar onderwijs (2011-11-04)

Het moet in het onderwijs maar eens afgelopen zijn met de verzuiling, vindt bestuursvoorzitter Dennis Bode van de stichting Consent voor openbaar primair onderwijs in Enschede.

'Niemand gaat meer naar de kerk, maar toch heeft het bijzonder onderwijs nog 70 procent van het scholenbestand', begint Dennis Bode zijn betoog. 'In de Randstad, waar ik eerder heb gewerkt, zie je dat de scheidslijnen helemaal zijn weggevallen. Ik was 15 jaar lang directeur onderwijs van een grote stichting voor katholiek onderwijs, voordat ik algemeen directeur werd van de openbare Stichting Westelijke Tuinsteden in Amsterdam. Toen we binnen die katholieke stichting een keer aan leerkrachten vroegen of ze wisten wat Pinksteren was, kon 97 procent het antwoord niet geven. Er waren zelfs mensen die niet eens wisten dat ze voor een katholieke stichting werkten. En wanneer ben je katholiek? Als je gedoopt bent? Wel eens een keer naar de kerk gaat? Ik ben een katholieke jongen en weet veel van de roomse tradities, maar ik zit echt niet elke zondag in de kerk. Wie wel?'

Bordje weghalen
 'Als je als school geen affiniteit meer hebt met de katholieke of welke kerk dan ook, dan moet je het bordje weghalen waarop de denominatie staat, anders ben je hypocriet bezig. In de praktijk wordt het religieuze stempeltje meestal alleen nog gebruikt om leerlingen te trekken, terwijl de godsdienstige missie helemaal ontbreekt. Als je kijkt naar sommige wijken in de grote steden, dan zie je dat daar op katholieke en pc-scholen hoofdzakelijk nog islamitische kinderen zitten. Hoezo katholiek of protestants, denk ik dan. Hier in Enschede ligt dat anders, merk ik, want Twente is nog een redelijk katholiek bolwerk.'

'Ouders hebben in mijn ogen volstrekt ten onrechte het idee dat het bijzonder onderwijs meer aan normen en waarden zou doen. Integendeel, zou ik bijna zeggen. Juist de openbare scholen doen daar veel aan. Ik merk hier in Enschede dat directeuren en leerkrachten er trots op zijn dat ze op een openbare school werken en dat ook uitdragen.' 'We hadden de hele verzuiling allang in heroverweging moeten nemen. Artikel 23 van de Grondwet, over de vrijheid van onderwijs, is al bijna 100 jaar oud. Het is tot stand gekomen in de maatschappelijke context van 1917! Verzuiling is een vleesgeworden anachronisme, dat zichzelf heeft overleefd. De huidige ouders stellen andere vragen aan het onderwijs en denken niet meer verzuild. Als we het artikel eens goed tegen het licht houden, dan komen we er vanzelf achter dat het zijn doel voorbij is geschoten. In de toekomst zie ik dan ook voor het openbaar onderwijs enorme kansen.'

'Ik vind het merkwaardig dat het bijzonder onderwijs leerlingen op grond van levensbeschouwelijke overtuigingen mag weigeren. De belastingbetaler bekostigt al het onderwijs, maar bijzondere scholen hebben een grotere exclusiviteit. Dat is raar. In de Randstad zag ik dat leerlingen door het bijzonder onderwijs werden geweigerd, niet op levensbeschouwelijke gronden maar omdat ze op andere scholen problemen hadden. Daar zat men niet op te wachten.'

Klauwen met geld
 'De instandhouding van de verzuiling in het onderwijs is ook financieel niet meer vol te houden. Het kost ons echt miljarden. Kijk naar Enschede. De nieuwbouwgebieden uit de jaren 70 lopen leeg. Daar staan nog allemaal katholieke, protestants-christelijke en openbare basisscholen, elk met hun kleine bosjes leerlingen. We denken bij instandhouding nog steeds in brin-nummers, dat doe ik zelf ook. Maar dat kost ons wel klauwen met geld. We moeten met elkaar de samenwerking aangaan, zeker in krimpgebieden, om overal goed onderwijs voor alle kinderen te behouden. In Enschede komt die samenwerking er, ik ben er zeker van dat ons dat gaat lukken, maar waar de nood nog niet zo hoog is, zie je dat die bereidheid veel minder is.' 'De samenwerking moet er ook komen, vind ik, in de voorlichting over en verwijzing naar het voortgezet onderwijs. Openbare basisscholen verwijzen hier nog naar openbaar, katholiek naar katholiek en protestants naar protestants. Dat is ook elders in het land nog zo. Dat moet echt anders. Toen ik er in het directeurenberaad wat van zei, merkte ik dat het geen onwil is, maar dat er nooit over is nagedacht. Dat laat zien hoe ingeslepen die traditionele, verzuilde patronen zijn. We moeten kinderen en ouders serieus nemen door ze breed te informeren. Laat die katholieke vo-school maar informatie geven op die openbare basisschool, en andersom natuurlijk. Je moet dan ook laten zien wat openbaar onderwijs is, wat onze kernwaarden zijn. Als we dat goed doen, dan zal iedereen ervan overtuigd raken dat openbaar onderwijs de meest liberale en sociale vorm van onderwijs is. Openbaar onderwijs heeft mij in elk geval verrijkt!'

Bron: School, magazine voor het openbaar onderwijs nr. 6 2011 p. 17